Taberi Tefsiri Seti-6 Cilt Takım :Ebu Cafer Muhammed Bin Cerir’üt-Taberi

Yaratan Rabbinin adıyla oku . O, insanı” alak” dan yarattı. Oku, Senin Rabbin en cömert olandır. Alak 1-2

Müfessirlerin İmamı
İbn Cerir Et Taberi

Ebu Cafer Muhammed b. Yezid b. Galib et-Taberi hicri 224 (miladi 839) yılında Taberistan’ın Amul şehrinde doğdu. 7 yaşında Kur’an-ı Kerim’i ezberledi. 12 yaşında iken ilim tahsili için yaşadığı şehirden ayrıldı. Mısır, Şam ve Irak’da zamanın büyük alimlerinden dersler aldı. Sonunda Bağdat’a yerleşmeye karar verdi ve hicri 310 (miladi 923) senesinde vefat edinceye kadar orada yaşadı. Genç yaşlardan itibaren hadis toplamaya ve ezberlemeye başlayan Taberi hadis ilminden derinleşerek muhaddisler arasına girmiş, daha sonra telif ettiği “Camiu’l-Beyan fi Tefsiri’l -Kur’an” adlı tefsirinde bu çalışmalardan geniş ölçüde yararlanmıştır. İmam Taberi, çağının en büyük alimlerinin başında gelmektedir. Tefsir, tarih, fıkıh ve kıraet ilimlerinden otorite olan bu büyük bilgin, aynı zamanda şiir, lügat, sarf, nahiv, ahlak, matematik ve tıp konularıyla da ilgilenmiştir. Kırk yıl boyunca günde kırık varak (sayfa) yazı telif ettiği rivayet edilen Taberi’nin meşhur tefsiri dışındaki başlıca eserleri şunlardır:

1- Tahiru’l-Umemi Ve’l-Muluk
2- Kitabu’l-Kıraet
3- EI-Adedu Ve’t-Tenzil
4- İhtilafu’l-Ulema
5- Tarihu’r- Rical min es-SAHABETİ Ve’t-Tabiin
6- Ahkamu Şerai’ el-lslam
7- Et-Tabassurfi Usuli’ d-Din

Ancak bu eserlerin çoğu zaman içerisinde kaybolup gitmiş, İmam Taberi’den günümüze kadar, yalnız tefsir ve tarih alanında telif ettiği iki eseri ulaşabilmiştir. İmam Taberi Tefsir ve tarih ilimlerinin babası olarak kabul edilir. Zira, bu alanda, emsalsiz iki eser vererek kendisinden sonraki alemlere yol göstermiştir. “Camiu’l Beyan” isimli tefsiri daha sonra yaşayan müfessirler tarafından da benimsenmiş ve özellikle İbn Kesir “Tefsıru’l Kur’ani’l-Azim” isimli tefsirinde, Taberi’den geniş ölçüde yararlanmıştır. İmam Taberi’nin tefsiri her ne kadar hadis ve nakillere dayalı bir rivayet tefsiri ise de, zaman zaman dirayet tefsirine de yer vermektedir.

Taberi’nin tefsiri günümüze kadar ulaşmış en eski tefsir olduğu gibi, uslüb ve teknik bakımından da en değerlisidir. İmam Nevevi bu tefsir için:”Taberi Tefsirinin bir benzeri daha tasnif edilmemiştir. Bu hususta ümmetin ittifakı vardır” der. Celaleddin es- Suyuti ise “El İtkan” adlı meşhur eserinde:” Taberi Tefsiri, tefsirlerin en celili ve enazimidir. Kendi vadisinde diğer tefsirlere üstünlüğü vardır” demektedir. Ebu Hamid el-Esfereyanı de bu tefsir için şunları söylemektedir:”Bir kimse İbn Cerir Tefsiri’nielde edebilmek için Çin’e gitsek değer.”

Rivayete göre Taberi tefsirini yazmadan önce, üç yıl boyunca istihareye yatarak Allah Teala’dan kendisine yardım etmesini dilemiş ve buna mazhar olmuştur. Taberi Tefsiri’nin başlıca özellikleri şunlardır:

1- Tefsire başlamadan önce, bu ayetlerin te’vili ile ilgili görüşleri açıklar, sonra ayetleri tefsir ederek, bu ayetler hakkında Sahabe ve Tabiin’den varid olan nakilleri, kendi senedi ile zikreder.

2- Bir ayet hakkında birden fazla görüş bulunması halinde, bütün bu görüşleri delilleriyle beraber zikreder.

3- Yalnız rivayetleri nakletmekle yetinmez, bu rivayetler arasındaki tercihini de ortaya koyar.

4- Ayetlerin delalet ettiği hükümleri çıkararak, bu konudaki delillerle birlikte, tercihini belirtir.

5- Lüzum gördüğü yerlerde ayetlerin i’rabını yapar.

6- Ümmetin icma ettiği konulara önem verir ve tercihlerinde icmaa ağırlık kazandırır.

7- Fıkhı hükümlere geniş yer verir.

8- Ayetlerin açıklanmasında, akaid ve kelam ile ilgili bazı konulara da yer verir.

9-Gramer bakımından, eski Arap şiirinden zaman zaman örnekler vererek, delil olarak kullanır.

10-Faydasız bilgiler ve gereksiz yorumlardan kaçınır.

“Ölüm o zatı alarak yalnız bir insana kıymadı; Din namına dikilmiş bir ilim sütununu devirdi. Zaman onunla ahlak yönünden arınırken, Şimdi safiyetini kaybedip bulandı. Hayır, o günleri ilim ve marifet için ışık, takva içinde birer Mihrab teşkil eden parlak zamanlar idi” demektedir. Allah Teala, O’na ve İslam’a hizmeti geçen bütün ilim ehline gani gani rahmet eylesin. Bizlere de onların geride bırakmış oldukları ilim hâzinelerinden yararlanması nasip ve müyesser eylesin. Amin